Đại diện pháp luật tại doanh nghiệp cổ phần phải chịu trách nhiệm gì?

Giám đốc đại diện pháp luật tại doanh nghiệp cổ phần phải chịu trách nhiệm gì?

* Bạn đọc Phạm Văn Hoan hỏi: Ba tôi tham gia một doanh nghiệp cổ phần có 7 thành viên, ông được mời làm đại diện pháp luật, giữ vị trí giám đốc, dù số cổ phần chỉ chiếm 10%. Vậy ba tôi phải chịu những trách nhiệm pháp lý gì? Trong trường hợp chủ tịch HĐQT (hoặc các thành viên khác) quyết định các giao dịch của công ty thì ai sẽ chịu trách nhiệm pháp lý? 

Ảnh minh hoạ

TS. Nguyễn Vinh Huy trả lời: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước trọng tài, tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Khi đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ nêu trên thì căn cứ Điều 13 Luật Doanh nghiệp 2020, người đại diện theo pháp luật có trách nhiệm:

a) Thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp;

b) Trung thành với lợi ích của doanh nghiệp; không lạm dụng địa vị, chức vụ và sử dụng thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh, tài sản khác của doanh nghiệp để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác;

c) Thông báo kịp thời, đầy đủ, chính xác cho doanh nghiệp về doanh nghiệp mà mình, người có liên quan của mình làm chủ hoặc có cổ phần, phần vốn góp theo quy định của luật này.

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại cho doanh nghiệp do vi phạm trách nhiệm quy định nêu trên.

* Bạn đọc Lê Việt Dương hỏi: Trong trường hợp chủ tịch HĐQT (hoặc các thành viên khác) quyết định các giao dịch của công ty thì ai sẽ chịu trách nhiệm pháp lý? 

TS. Nguyễn Vinh Huy trả lời: Để xác định ai sẽ chịu trách nhiệm pháp lý trong trường hợp này cần xem lại: 

(1) Các giao dịch của công ty, cụ thể là giao dịch gì. (2) Quy định về thẩm quyền và phân công nhiệm vụ tại doanh nghiệp như thế nào. (3) Chủ tịch HĐQT (hoặc các thành viên khác) thực hiện các hoạt động đó với tư cách gì.

Vì theo quy định của pháp luật, khi doanh nghiệp giao dịch với bên thứ ba thì chỉ có người đại diện theo pháp luật của công ty mới có tư cách để thực hiện. Nếu chủ tịch HĐQT (hoặc các thành viên khác) thực hiện thì phải với tư cách là người đại diện theo ủy quyền, tức là được người đại diện theo pháp luật ủy quyền lại hợp pháp và người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm đối với ủy quyền cho chủ tịch HĐQT (hoặc các thành viên khác) thực hiện trong phạm vi ủy quyền. Trong trường hợp thực hiện các công việc không có ủy quyền hợp pháp của người đại diện theo pháp luật mà gây thiệt hại cho doanh nghiệp thì thành viên đó phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại đó.

Kế toán trưởng tại doanh nghiệp cổ phần phải chịu trách nhiệm gì?

* Bạn đọc Nguyễn Tùng hỏi: Dì tôi không có nghiệp vụ kế toán, đồng thời cũng không được đào tạo về lĩnh vực này và không có kinh nghiệm quản lý, nhưng lại giữ vị trí kế toán trưởng trên danh nghĩa tại một công ty cổ phần. Vậy trách nhiệm pháp lý đối với vị trí này ra sao và những rủi ro từ việc nhờ đứng tên này? Để tránh những rủi ro từ vị trí kế toán trưởng trên danh nghĩa, dì tôi nên làm gì?

TS. Nguyễn Vinh Huy trả lời: Căn cứ Điều 53, Luật Kế toán 2015 thì kế toán trưởng là người đứng đầu bộ máy kế toán của đơn vị, có nhiệm vụ tổ chức thực hiện công tác kế toán trong đơn vị. 

Điều 54, Luật Kế toán 2015 quy định về tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng như sau: 

- Có phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành pháp luật;

- Có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở lên;

- Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng;

- Có thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất 2 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại học trở lên và thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 3 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán trình độ trung cấp, cao đẳng.

- Đối với từng loại đơn vị, sẽ có tiêu chuẩn và điều kiện cụ thể phù hợp của kế toán trưởng.

Khoản 8, Điều 13, Luật Kế toán 2015 quy định về một trong các hành vi bị nghiêm cấm là “Bố trí hoặc thuê người làm kế toán, người làm kế toán trưởng không đủ tiêu chuẩn, điều kiện quy định tại Điều 51 và Điều 54 của luật này”. Do đó, doanh nghiệp không được bố trí hoặc thuê người không đủ tiêu chuẩn và điều kiện đã liệt kê ở trên để làm kế toán hay kế toán trưởng.

Điểm c, Khoản 2, Điểm b, Khoản 3, Điều 17 Nghị định 41/2018/NĐ-CP quy định về xử phạt hành vi vi phạm quy định về tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê làm kế toán như sau:

2. Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau:

c) Bố trí người làm kế toán, người làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán không đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định.

3. Phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau:

b) Bố trí người làm kế toán trưởng không đủ tiêu chuẩn, điều kiện quy định”.

Bên cạnh đó còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là bổ nhiệm hoặc thuê người làm kế toán, kế toán trưởng, phụ trách kế toán có đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật.

Từ những phân tích trên, trường hợp dì của bạn không đáp ứng được tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí kế toán trưởng theo quy định thì nên từ chối nhận vị trí này.